Như anh em đã biết, 2 mẫu xe vừa ra mắt của VinFast được trang bị động cơ xăng tăng áp đơn 2.0L mã N20 từ BMW và dùng hộp số tự động 8 cấp mã 8HP của hãng ZF. Trong bài viết này mình sẽ tập trung phân tích vào vế thứ 2, nhằm giúp anh anh em hiểu hơn vì sao hộp số này lại được nhiều hãng xe cao cấp yêu thích cũng như là VinFast chọn lựa.
Thêm vài thông tin vui vẻ trước khi đi sâu vào chuyên môn, ZF là một công ty cơ khí trụ sở tại Đức thành lập năm 1915, chuyên cung cấp linh kiện, phụ tùng cho ngành công nghiệp xe hơi. Đồng thời, trong tiếng Đức ZF viết tắt của Zahnradfabrik, nghĩa là Gear Factory – có thể dịch vui là Nhà máy làm hộp số. Trong năm 2017, ZF đã bán ra khoảng 3,5 triệu hộp số 8HP cho một loạt các nhà sản xuất xe lớn trên thế giới, chẳng hạn như Aston Martin, BMW, Fiat Chrysler, Jaguar Land Rover và cả Volkswagen Group.
Điểm mấu chốt làm nên thành công cho hộp số tự động kiểu biến mô (Torque Converter) 8 cấp của ZF là nó có thể thay đổi linh hoạt tính chất của quá trình sang số. Mỗi hãng xe sẽ phát triển thuật toán hộp số riêng để sử dụng ZF 8HP theo tiêu chí mà họ muốn, tương ứng với từng dòng xe khác nhau. Nhờ vậy 8HP có thể chuyển số cực nhanh để trang bị cho xe thể thao như Aston Martin V8 Vantage. Đồng thời nó có thể được hiệu chỉnh để sang số theo kiểu mượt mà và êm ái nhằm sử dụng trên xe siêu sang như Rolls-Royce Phantom.
Ở đây, mình phải nhắc lại rằng dù chia sẻ cùng loại hộp số với BMW 5-Series (F10) và X5 (F15) nhưng LUX A2.0 và SA2.0 sẽ có hộp điều khiển hộp số TCM (Transmission Control Module) riêng do đối tác của VinFast phát triển. Vậy nên, để biết cách mà hộp số ZF 8HP hoạt động với xe VinFast ra sao thì chúng ta phải chờ và trải nghiệm khi có xe thương mại vào năm sau. Trước đây, Xe Tinh Tế có dịp thử qua 2 mẫu xe sử dụng hộp số ZF 8 cấp này là BMW 3-Series F30 và Jaguar XE, thì thấy thuật toán chuyển số của cả 2 mẫu xe này đều đáp ứng theo nhu cầu tốc độ của người lái rất tốt.
Theo mình tìm hiểu được, hộp số của 5-Series (F10) cùng X5 (F15) lần lượt có tên mã là 8HP45 và 8HP50. Giới hạn mô men xoắn cực đại của 2 mã hộp số này là 450 và 500 Nm. Đây có thể xem là tin vui cho nhiều anh em thích nâng cấp xe, bởi động cơ N20 của LUX A2.0 và SA2.0 có mức mô-men xoắn tối đa chỉ từ 300 đến 350 Nm, thấp hơn rất nhiều so với mức hộp số có thể chịu được. Trong khi đó, hiện giờ ZF đã phát triển đến thệ hệ hộp số 8HP95 có giới hạn mô-men xoắn lên tới 1.000 Nm. Chi tiết hơn về các dòng xe đã và đang trang bị ZF 8HP anh em có thể xem thêm tại đây.
Về mặt cấu tạo, hộp số ZF 8HP bao gồm 4 bộ bánh răng hành tinh (planetary gear sets), 3 bộ ly hợp (clutch), 2 cụm cơ cấu hãm tốc (brake) và 9 cặp bánh răng (8 số tiến cùng 1 số lùi). Đáng chú ý, ZF cho biết 8HP có thể thực hiện các bước nhảy số (multigear shifts) linh hoạt, chẳng hạn như từ số 6 về số 3, hoặc số 8 về số 2. Ngoài ra, hộp số 8 cấp của ZF phù hợp nhất với những xe dẫn động cầu sau và dẫn động 2 cầu.
Ưu điểm sau cùng của 8HP nằm ở khía cạnh kinh tế khi giúp các hãng xe tiết kiệm chi phí phát triển sản phẩm. Với cùng một loại hộp số ZF 8HP nhưng họ có thể tối ưu đặc tính vận hành cho từng dòng xe khác nhau bằng cách thay đổi phần mềm điều khiển. Thậm chí, nhờ cấu tạo biến mô mà hộp số 8HP còn tương thích với động cơ điện. Từ đó, BMW đã có thể ứng dụng 8HP trên một số mẫu xe lai hybrid mới mà không mất quá nhiều công sức. Như vậy, viễn cảnh có thêm các dòng xe mới của VinFast dùng hộp số 8HP là hoàn toàn có thể.
Nhìn xa hơn, trong năm nay đã có 2 mẫu xe hiệu năng cao đáng chú ý là Audi RS5 và BMW X5 chuyển từ hộp số ly hợp kép (dual-clutch transmission – DCT) sang trang bị hộp số ZF 8HP kiểu biến mô. Đây có thể xem là bước khởi đầu cho một xu hướng mới của các nhà sản xuất xe thể thao. Andy Palmer, CEO của Aston Martin nhận xét rằng hộp số ZF 8HP nhỏ gọn hơn, rẻ hơn và thậm chí thời gian chuyển số có thể nhanh hơn so với một vài loại hộp số ly hợp kép. Ông còn đưa ra nhận định “Mười năm trước, hộp số ly hợp kép tưởng chừng sẽ thống trị thế giới xe. Tuy nhiên thực thế hiện giờ nó đang từng bước bị thay thế bởi các đối thủ”.
Tuy nhiên, hộp số ly hợp kép vẫn có chỗ đứng vững chắc đối với các hãng sản xuất siêu xe và cả hãng xe thể thao Porsche. Bởi lẽ độ trễ của bộ biến mô thật sự là ác mộng với xe có động cơ đặt giữa (mid-engine) hoặc các mẫu xe có tính năng launch-control. Marcus Waite, Kỹ sư trưởng của McLaren Senna cho biết họ vẫn ưu tiên lựa chọn hộp số ly hợp kép hơn. Kiểu hộp số này vẫn thật sự tốt và đáp ứng được những yêu cầu về tốc độ của xe McLaren.
